İsrail’in ordu radyosunda yayılan duyuruda, hükümetin silahlı kuvvetlere Gazze Şehri’ni işgal etme operasyonunu “şimdilik” durdurma emri verdiği belirtildi. Operasyonun askeri açıdan minimum düzeye çekileceği, sadece savunma amaçlı hareket edileceği kaydedildi. Radyoda görevli muhabir Doron Kadosh da sosyal medyada, “Bu, Gazze şehrinin işgale yönelik operasyonun geçici olarak durdurulduğu anlamına geliyor” yorumunu paylaştı.
SAVUNMA KUVVETLERİ: OPERASYONLAR SAVUNMA ODAKLI OLACAK
İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) kaynaklarına göre, üst düzey generaller son gelişmeleri değerlendirmek üzere acil toplantılar düzenliyor. Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’in, siyasi liderliğin yönlendirmesine uygun olarak “ilk aşama” kapsamında rehinelerin serbest bırakılmasını hedefleyen Trump planının uygulanmasına hazırlık talimatı verdiği ifade edildi. Ancak bu hazırlığın içeriği hakkında henüz detay paylaşılmadı.
Açıklamada ayrıca askerlerin güvenliğinin öncelikli olduğu vurgulandı ve “Tüm askeri kabiliyetlerimiz, kuvvetimizin korunmasına yönelik faaliyetler için Güney Komutanlığı’na tahsis edilecektir” denildi.
TRUMP’TAN “SALDIRILARI DERHAL DURDURUN” ÇAĞRISI
Hamas, Trump’ın Gazze planının bazı maddelerini kabul ettiğini, diğer maddeler üzerinde ise daha fazla tartışma gerektiğini açıkladı. Trump da bu yaklaşımı olumlu karşıladı ve “Açıklamalarına bakılırsa, kalıcı bir barışa hazır olduklarına inanıyorum” değerlendirmesini yaptı. Fakat barışın ön koşulu olarak İsrail’in bombardımanlarını derhal durdurması gerektiğini vurguladı:
“İsrail, Gazze’yi bombalamayı derhal durdurmalı ki; rehineleri güvenli ve hızlı bir şekilde bölgeden çıkarabilelim! Ortam, şu anda bunu yapmak için çok tehlikeli.”
TRUMP’IN 20 MADDELİK GAZZE PLANI: ANA HATTLAR
Trump yönetimi tarafından önerilen, İsrail ve Hamas arasındaki çatışmaya çözüm getirmeyi amaçlayan 20 maddelik planın ana hatları şöyle:
- Gazze, komşularına güvenlik riski oluşturmayacak, radikalizasyondan arındırılmış bir bölge haline getirilecektir.
- Savaş anlaşması yapılırsa İsrail kuvvetleri kademeli olarak çekilecek; esir değişimine hazırlık yapılacaktır.
- Anlaşmanın kabul edilmesinden sonraki 72 saat içinde tüm rehineler (yaşayan ve ölü) iade edilecektir.
- Rehinelerin dönüşünün ardından, İsrail 250 müebbet mahkumu ve 1.700 Gazzeliyi serbest bırakacak; ölü İsraillilerin kalıntıları karşılığında 15 Gazzeli’nin kalıntıları teslim edilecektir.
- Hamas üyeleri, silahlarını bırakmayı kabul ederlerse affedilecek; çıkmak isteyenler güvenli geçiş hakkına sahip olacaktır.
- Gazze’ye insani yardım hızla yönlendirilecek; su, elektrik, kanalizasyon altyapısı onarılacak; hastane ve okullar yeniden faaliyete geçirilecektir.
- Yönetim, geçici teknokratik bir Filistin komitesi aracılığıyla yürütülecek; Trump’ın liderlik edeceği “Barış Konseyi” gözetiminde çalışacaktır.
- Hamas, askeri ve siyasi rolünü Gazze yönetiminde üstlenmemeyi kabul edecektir; askerden arındırma süreci bağımsız denetçilerce izlenecektir.
- İsrail Gazze’yi işgal etmeyecek; çekilme adımları, bölgesel güvenliğin sağlanmasına bağlı araçlar ve standartlar üzerine kurulacaktır.
Plan ayrıca, İsrail ile Mısır arasındaki sınır güvenliğinin sağlanması, sınır geçişlerinin açılması, insani yardımların birleştirilmiş mekanizmalarla dağıtımı ve uluslararası asker-polis gücü kullanımı gibi düzenlemeleri de içeriyor.
UYGULAMA GELECEK Mİ? SORUNLAR VE BELİRSİZLER
İsrail yönetimi, Trump’ın planının “ilk aşamasını” uygulamaya koyma niyetinde olduğunu duyurdu, ancak bu uygulamanın kapsamı ve sınırları henüz net değil. Hamas cephesinde ise bazı maddelere onay verilirken, özellikle silahsızlanma ve dış yönetim gibi başlıklar üzerinde “daha fazla görüşme” talebi öne çıktı.
Kritik çekince noktaları şunlar:
- Hamas, planın bazı ciddi taleplerini kabul etmediğini veya kabul etmek için ek güvence istediğini belirtti.
- Trump, Hamas’a planı kabul etmesi için bir süre tanıdığını ve reddetmeleri halinde sonuçların ağır olacağını belirtti.
- Plan ayrıca Filistin Yönetimi’nin (PA) Gazze’ye dönüşünü teorik bir ihtimal olarak ele alıyor, ancak bunun gerçekleşmesi için ciddi reform şartları öne sürüyor.
Uluslararası kamuoyu ve bölge ülkeleri planı karşılarken, bazıları planın doğrudan tarafsız olmadığı, özellikle hâkimiyet, güvenlik ve gözetim konularında eksikleri bulunduğu eleştirisini yapıyor.
