Yeni düzenlemeye göre, büyükşehir belediyeleri ile bu belediyelere bağlı mücavir alanlarda genel bütçe vergi gelirlerinden yapılan %20’lik aydınlatma gideri kesintisi %30’a yükseltilecek. Büyükşehir dışındaki belediyelerde ise mevcut %10’luk oran %15’e çıkarılacak.
Aynı şekilde, il özel idareleri için de oran %20’den %30’a çıkarılarak uygulamada birlik sağlanacak.
AMAÇ KAMU MALİYETİNİ DENGELEMEK
Teklifin gerekçesinde, yapılan düzenlemenin genel aydınlatma giderlerinin merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında daha dengeli paylaşılmasını amaçladığı belirtildi.
Gerekçede şu ifadeler yer aldı:
“Öngörülen düzenlemeyle; genel aydınlatma toplam maliyetinin merkezî idare ile mahallî idareler arasındaki paylaşımı daha dengeli hâle getirilerek uygulamada otokontrolün sağlanmasına katkı sunulması ve bu kapsamda genel aydınlatmanın kamuya olan toplam maliyetinin kontrol altına alınması hedeflenmektedir.”
Bu düzenlemeyle birlikte hükümetin, özellikle enerji maliyetlerindeki artışın kamu bütçesine etkisini sınırlamayı ve yerel yönetimlerin enerji verimliliği konusunda daha dikkatli hareket etmesini sağlamayı hedeflediği ifade ediliyor.
GEÇEN YIL DA GÜNDEME GELMİŞTİ
Belediyelerin aydınlatma giderlerine ilişkin kesinti oranı konusu, geçtiğimiz yıl da tasarruf tedbirleri çerçevesinde Meclis gündemine taşınmıştı. 2024 yılında hazırlanan kamu tasarruf paketi içinde benzer bir düzenleme yer almış, belediyelerin aydınlatma paylarının artırılmasıyla 11,7 milyar liralık bir bütçe tasarrufu hedeflenmişti.
Ancak hem AK Parti’li hem de CHP’li belediyeler, bu düzenlemenin yerel yönetimlerin mali yükünü artıracağı gerekçesiyle tepki göstermişti. Gelen eleştirilerin ardından ilgili madde tasarıdan çıkarılmıştı.
Bu kez yeniden Meclis’e sunulan teklifin, yerel yönetimler üzerinde ek maliyet baskısı oluşturabileceği değerlendiriliyor. Özellikle enerji fiyatlarındaki artış nedeniyle belediyelerin mevcut bütçelerinde aydınlatma giderlerinin zaten önemli bir paya sahip olduğu biliniyor.
Yerel yönetim temsilcileri, söz konusu düzenlemenin hayata geçirilmesi hâlinde, altyapı yatırımları, sosyal projeler ve çevre düzenlemeleri gibi kalemlerde kısıtlamalara gidilebileceği görüşünde.
ENERJİ VERİMLİLİĞİ VURGUSU
Hükümet kanadı ise düzenlemeyi savunarak, belediyelerin genel aydınlatma harcamalarında daha tasarruflu ve planlı uygulamalara yönelmesini hedeflediklerini belirtiyor. Ayrıca yeni sistemle birlikte, aydınlatma giderlerinin şeffaf biçimde izlenmesi ve denetlenmesinin kolaylaşacağı ifade ediliyor.
