“Binanızın davranışına dikkat edin”
Depremin başladığı anda oluşan sesin şiddetine dikkat edilmesi gerektiğini belirten Uzan, “Deprem başladığında inanılmaz ses oluşur, vurma kırılma... Bu arada bulunduğunuz yapının tavan ve kolon bağlantılarından parçalar ve tozlar düşüyorsa binanız yıkılmaya meyilli demektir” dedi.
“Masanın altına giren ezilir”
Deprem sırasında masa ya da sehpa altına girmenin güvenli bir yöntem olmadığını vurgulayan Uzan, “Binalar çökerken basitçe çömelen ve korunmaya çalışan, masa altına giren kişiler istisnasız her defasında hayat boşluğu olmadığı için ezilerek öldükleri gözlemlenmiştir. Yani masa, sehpa, araba gibi nesnelerin altına giren kişiler her zaman ezilerek öldüğü çok kez görülmüştür” ifadelerini kullandı.
Uzan, “İnsanın göğsüne 4 cm basınç yapıldığında, kişi nefes alamayarak ölür. O yüzden masanın, sehpanın üst kalınlığı altına girdiğinizde sizi ezer. Zaten tavandan dökülebilecek bir şey olmadığından sadece nefes almanızı sağlayacak bir işlem var: Sadece bir kumaşı, giysiyi, halıyı kafanıza çekerek oluşacak tozlardan korunabilirsiniz. Kolayca nefes alırsınız” diye konuştu.
“Hayat üçgeni ve cenin pozisyonu yaşatır”
Uzan, depremlerde cenin pozisyonu almanın yaşamsal önemde olduğunu vurguladı. “Cenin Pozisyonu... Bebekler, kediler, köpekler hepsi doğal bir şekilde dizlerini ana rahmindeki gibi karınlarına doğru çekerek kıvrılarak uyurlar. Deprem anında siz de bu şekilde kıvrılmalısınız. Bu doğal bir güvenlik ve hayatta kalma içgüdüsüdür. Olası bir çökmede hedef küçülterek oluşacak küçük boşlukta hayatta kalabilirsiniz. Etrafınızda, yanınızda boşluklar oluşacaktır. Kanepe, sehpa veya masa gibi eşyaların yanında hayat üçgeninizi oluşturmalısınız. Hayatta kalmak cenin pozisyonuna bağlıdır” dedi.
“Ahşap yapılar en güvenli olanlardır”
Depreme karşı ahşap yapıların avantajlarını dile getiren Uzan, “Ahşap evler deprem anındaki en güvenli yapılardır. Sebebi basittir; ahşap esnektir ve depremin yıkıcı etkisine dayanım sağlar. Eğer ahşap bina çökerse de geniş yaşam boşlukları oluşur. Ayrıca, ahşap binalar daha az yoğunlukta olduğundan, yıkılmada daha hafif ağırlığa sahiptir” ifadesini kullandı.
Tuğla ve betonarme yapıların davranışlarına ilişkin de değerlendirme yapan Uzan, “Yığma tarzıyla yapılmış tuğla binalar tuğla ve sıva parçalarına ayrılacaklardır. Tuğlalar birçok yaralanmaya sebep olacaktır ama beton bloklardan daha az zararlıdır. Kolon-kiriş sistemdeki binalarda hayat boşlukları kiriş kalınlıklarında oluşur. Pancake dediğimiz şekilde bile yıkılan binalarda kiriş kalınlıklarından birçok insan kurtarılmıştır” dedi.
“Gece depreminde yatağın yanına yuvarlanın”
Gece meydana gelen depremlerde yatakta olanlara yönelik uyarıda bulunan Uzan, “Eğer gece yataktayken deprem olursa, basitçe yuvarlanarak yatağın yanına düşün. Yatağın çevresinde güvenli bir boşluk oluşacaktır. Oteller müşterilerine deprem anında yatakların yanında cenin pozisyonu alıp yere uzanmalarını söyleyen bir uyarı notunu odalarda her kapının arkasına asarlarsa, depremlerde çok büyük hayatta kalma oranlarını sağlayabilirler” dedi.
Ev içi düzenlemelere de dikkat çeken Uzan, “Evlerimizde yatak bazalarının içine kitaplar koyarsak, tavan ezemeyecek ve size hayat boşluğu oluşturacaktır” şeklinde konuştu.
“Kapı kirişlerinin altına geçmeyin”
Kapı kirişlerinin altında durmanın ölümcül risk taşıdığına dikkat çeken Uzan, “Bina çökerken kapı kirişlerinin altına geçen herkes ölür... Nasıl mı? Eğer kapı kirişlerinin altına geçerseniz ve kapı kirişi öne veya arkaya doğru düşerse, inen tavanın altında ezilirsiniz. Eğer kapı kirişi lentosu yana doğru yıkılırsa, ikiye bölünürsünüz. Her iki durumda da ölürsünüz!” uyarısında bulundu.
“Merdivenlere yönelmek ölüm riski doğurur”
Deprem anında merdivenlere kaçmanın tehlikeli olduğuna dikkat çeken Uzan, “Hiçbir zaman merdivenlere gitmeyin/yönelmeyin. Merdivenler ana binadan farklıdır, statik açıdan hareket ivmesi farklıdır. Ana binadan bağımsız/ayrı olarak sarsılırlar. Merdivenler ve binanın geri kalanı devamlı olarak çarpabilir ve dayanamazsa merdivenlerin yıkılışı gerçekleşebilir” dedi.
Uzan ayrıca, “Depremde yıkılmamış olan binaların merdivenlerinde kaçmaya çalışan insanların aşırı yüklenmesiyle çökertildiği durumlar çoktur. Merdivenler, binanın geri kalan kısmı zarar görmemiş olsa dahi her zaman güvenlik açısından dikkatli bir şekilde kontrolden geçirilmelidir” ifadelerini kullandı.
