Ahilik kültürü, Türk-İslam tarihinin zengin miraslarından biridir. Aşağıda, “Ahilik nedir?”, “Ahilik haftası ne anlama gelir?”, “Ahiliğin 7 kuralı nelerdir?”, “Ahilik ilkeleri nelerdir?”, “Ahilikte kutlama nedir?” gibi soruların yanıtlarını derledik.
AHİLİK NEDİR?
Ahilik, Anadolu’da özellikle Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde ortaya çıkmış ve esnaf, zanaatkâr ile ticaret hayatını ahlaki değerlerle harmanlayan bir kurumdur.
Kelime olarak “Ahi” Arapça “kardeşim” anlamına gelirken, bazı dilbilimciler Türkçe “akı” (eli açık, cömert) kelimesinden türediğini de öne sürer.
Ahilik, ekonomi, ticaret ve sanatın yanında, dürüstlük, yardımlaşma, toplumsal dayanışma ve adalet gibi değerleri merkeze almış bir sistemdir.
Ahilik teşkilatı, Ahi Evran’ın önderliğinde kurulmuş, esnaf-sanatkâr arasındaki dayanışmayı, meslek örgütlenmesini ve yüksek ahlak standartlarını sağlamlaştırmayı amaçlamıştır.
AHİLİK HAFTASI NE ANLAMA GELİR?
Ahilik Haftası, Ahilik kültürünü yaşatmak, esnaf-sanatkâr arasındaki dayanışmayı pekiştirmek ve bu köklü geleneği toplumun her kesimine hatırlatmak amacıyla her yıl Eylül ayında kutlanan bir haftadır.
Kültür ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda düzenlenen bu kutlamalarda, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, ticaret odaları ve esnaf birlikleri birlikte çalışırlar.
Kutlamalar sürecinde “Yılın Ahisi, Kalfası, Çırağı” gibi unvanlar seçilir; fuarlar, paneller, sergiler, seminerler ve kültürel etkinlikler düzenlenir.
Ahilik Haftası aynı zamanda Esnaf Bayramı olarak da kutlanır.
AHİLİĞİN 7 KURALI NELERDİR?
Ahilik geleneğinde, üye olmak isteyen kimselerden kabul görmeden önce “7 fena hareketi bırakma, 7 güzel hareketi benimseme” anlayışı esas alınır.
Aşağıda Ahiliğin 7 kuralı yer alıyor:
1. Cimrilik kapısını kapatarak lütuf kapısını açmak
2. Zulüm ve kahır kapısını kapatıp sıcaklık ve yumuşak huyluluk kapısını açmak
3. Hırs kapısını kapatıp kanaat ve rıza kapısını açmak
4. Tokluk ve lezzet kapısını kapatarak riyazet kapısını açmak
5. Halktan yana kapısını kapatarak Hak’tan yana kapısını açmak -
6. Herze ve hezeyan kapısını kapatarak marifet kapısını açmak
7. Yalan kapısını kapatarak doğruluk kapısını açmak
Bu kurallar Ahiliğin yaptığı mesleki, etik ve ahlaki denetimi sağlayan temelleridir.
AHİLİK İLKELERİ NELERDİR? (BEŞ ÖNEMLİ İLKE)
Ahilik kurumunun temel değerleri, Ahiliğin kurumsal yapısından bağımsız olarak bireylerin mesleki ve sosyal davranışlarını yönlendirir.
Aşağıda beş yaygın ilke yer alıyor:
Dürüstlük
Ahiler, ticarette eksik ölçme, hileli uygulamalar yapmaz; müşteriye karşı adil davranır.
“Ahinin sözü senettir.” ifadesi bu ilkenin simgesidir.
Dayanışma ve Kardeşlik
Ahilik, bireysel çıkar yerine toplumsal fayda ve esnaf dayanışmasını esas alır.
Yardımlaşma ve Cömertlik
Ahiler, kazançlarından toplumun ihtiyaçlı kesimlerine destek verir; kapı, sofra açık tutulur.
Adalet ve Hakkaniyet
Haksız kazançtan kaçınma, çalışanlara adil davranma, müşteri haklarına saygı gösterme ilkeleri bu kapsamda yer alır.
Çalışkanlık / Üretkenlik
Emekle kazanılan gelir üstün tutulur; tembellik ve haksız kazanç ahilik anlayışına aykırıdır.
Ahilik ayrıca hoşgörü, sadakat, adanmışlık, sözünde durma gibi başka değerleri de içerir.
AHİLİKTE KUTLAMA NEDİR?
Ahilikte kutlama, Ahilik Haftası boyunca yapılan etkinlikler aracılığıyla kültürün ve değerlerin yeniden hatırlanmasıdır.
Bu kutlamalarda yapılan faaliyetler arasında; sergiler, fuarlar ve kermesler, panel, seminer, sempozyum ve konferanslar, resim, şiir, kompozisyon gibi yarışmalar, tiyatro oyunları, müzik dinletileri, video gösterimleri, “Yılın Ahisi, Kalfası, Çırağı” seçimleri, ödül törenleri ve ödül belgeleri dağıtılmasıyer alır.
Kutlamalar, Ahilik’in değerlerini yeniden hatırlatmak, esnafın sosyal statüsünü onore etmek ve toplumsal birlikteliği pekiştirmek amacı taşır.
