Türkiye’de engelli çalışanların uzun yıllardır yararlandığı “vergi indirimiyle engelli emekliliği” uygulaması 14 Ocak 2025 itibarıyla tamamen sona erdi. Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, yapılan köklü değişikliğin milyonlarca kişiyi doğrudan etkilediğini belirterek önemli bilgiler paylaştı.
5 Ocak 2025’te yayımlanan 7538 sayılı Kanun ile birlikte sistem baştan aşağı yenilendi. Bu değişiklikle artık emeklilik için “engellilik” tanımı yerine çalışma gücü kaybı oranı esas alınacak. Böylece vergi indirim belgesi devre dışı kaldı.
Erdursun, 15 Ocak 2025’ten önce başvuru yapanların eski haktan yararlanacağını ancak bu tarihten sonra başvuranların tamamen yeni sisteme tabi olacağını hatırlatarak uyardı.
Yeni düzenlemeye göre emeklilik için yüzde 40 ile yüzde 59 arasında çalışma gücü kaybı şartı aranıyor. Erdursun, bu değişikliğin emeklilik hesaplamalarını da doğrudan etkilediğini belirtti.
SGK, önceki yıllara ait tüm genelgeleri tek çatı altında toplayarak 2018–2019–2020 genelgeleri ile 2020 tarihli özel yazının geçersiz olduğunu duyurdu.
Erdursun, değerlendirme sisteminin artık hastalığın adından ziyade çalışma yaşamına etkisine odaklandığını vurguladı.
“Her hastalık otomatik olarak emeklilik gerekçesi değildir. Ancak EK-1 Hastalık Listesi’nde yer alan ağır hastalıklar, genellikle %40 ve üzeri rapor alma potansiyeline sahiptir” ifadelerini kullandı.
Yeni sistemde özellikle engelli çalışanların maaş hesaplamasında hak kaybı yaşanmaması için alt sınır koruması getirildi.
Buna göre:
5400 gün üzerinden bağlanan aylıklarda ABO en az yüzde 30 olacak.
2000–2008 dönemi için hesaplanan kısmi aylıklarda ABO en az yüzde 60 seviyesinde uygulanacak.
Öte yandan çalışma gücü kaybı oranının yüzde 40’ın altına düşmesi halinde emekli aylığı kesilebilecek.
Erdursun, yapılan düzenlemeyle birlikte Türkiye’nin sosyal güvenlik tarihinde yeni bir döneme geçtiğini belirterek şu maddeleri öne çıkardı:
Günlük yaşamı ve iş gücünü etkileyen durumların esas alındığı yeni sistemde raporların standart hale getirildiğini söyleyen Erdursun, prim gün sayısı, süre ve oran ilişkisinin yeniden yapılandırıldığını belirtti. Ayrıca aylık bağlama formüllerinin iyileştirildiğini ve hak kayıplarını önlemek için geçiş hükümlerinin uygulandığını ifade etti.
