Efkan Ala, 21 Şubat 1965'te Oltu ilçesinde Gönül ve Temel Ala çiftinin çocuğu olarak dünyaya geldi. İlkokulu Çanakpınar köyünde okuyan Ala, ortaokul ve lise eğitimini Erzurum İmam Hatip Lisesi'nde tamamladı. 1987'de İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi bölümünden mezun oldu. Yüksek lisansını ise Karadeniz Teknik Üniversitesi'nde İktisat alanında yaptı.
Kaymakamlık stajına 1988'de başlayan Ala, Sakarya Valiliği maiyet memurluğu ve İngiltere'deki hizmet içi eğitimin ardından Dernekpazarı, Kabataş ilçelerinde kaymakamlık, Tunceli'de vali yardımcılığı görevlerinde bulundu. İçişleri Bakanlığı'nda Eğitim Şube Müdürlüğü ve İller İdaresi Daire Başkanlığı görevlerini yürüttü. Ayrıca Turizm Bakanlığı'nda Eğitim Genel Müdürlüğü ve Müşavirlik görevlerinde de bulundu.
2003 yılında Batman valiliğine atanmasıyla birlikte, Ala büyük bir sorumluluğun altına girdi. Sonrasında 2004'te Diyarbakır Valisi olarak atandı ve bu görevi de başarıyla yerine getirdi. 2007'de ise Başbakanlık Müsteşarlığı görevine getirildi.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, İçişleri Bakanı Muammer Güler'in yerine, dışarıdan atama yoluyla İçişleri Bakanlığına getirdiği isim, sonraki dönemlerde Türk siyasi sahnesinde önemli bir isim haline geldi. Kendisi, Haziran 2015 Türkiye genel seçimlerinde Adalet ve Kalkınma Partisi ( AK Parti) Erzurum milletvekili olarak meclise girdi. Aynı yılın Kasım ayındaki seçimlerde ise Bursa milletvekili olarak tekrar meclise girdi.
24 Kasım 2015'te Ahmet Davutoğlu tarafından kurulan 64. Türkiye Hükümeti'nde yeniden İçişleri Bakanlığı görevine getirildi ve daha sonra Binali Yıldırım tarafından kurulan 65. Türkiye Hükümeti'nde de aynı göreve devam etti. Ancak, 31 Ağustos 2016 tarihinde İçişleri Bakanlığı görevinden istifa etti.
Türk bürokrat, siyasetçi ve eski İçişleri Bakanı. İçişleri Bakanlığı görevini Aralık 2013 ve Mart 2015 tarihleri arasında sürdürmüş, 24 Kasım 2015 tarihinde tekrar başlamıştır. Bu görevinden önce 2007 ve 2013 yılları arasında Başbakanlık müsteşarlığı görevini sürdürmüştür. 2003 ve 2004 yılları arasında Batman, 2004 ve 2007 yılları arasında ise Diyarbakır valisi olarak görev yapmıştır.
Efkan Ala, 31 Ağustos 2016 tarihinde yaklaşık üç yıldır sürdürdüğü İçişleri Bakanlığı görevinden istifa etti. Ala'dan boşalan İçişleri Bakanlığına Süleyman Soylu atandı. Ala, AK Parti 27.dönem Bursa milletvekili adayı olarak gösterilmiştir.
09 Nisan 2023 pazar günü YSK'ya verilen 28. dönem milletvekilleri içinde Ak Parti Bursa 1. Bölge 1. Sıradan aday gösterildi.
