İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Hristodulidis, bugün Kudüs’te düzenlenecek üçlü zirvede bir araya geliyor. Zirve kapsamında Miçotakis ve Hristodulidis’in Netanyahu ile ayrı ayrı ikili görüşmeler yapması da planlanıyor.
Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in Kudüs temaslarının ardından Ramallah’a geçerek Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas ile de görüşmesi bekleniyor. Atina ve Lefkoşa’da, hem üçlü zirveye hem de ikili temaslara yönelik beklentilerin yüksek olduğu belirtiliyor.
İLK GÜNDEM: SAVUNMA VE SİLAHLANMA
Zirvenin en dikkat çeken başlıklarından birini savunma işbirliği oluşturuyor. Yunanistan’ın, Türkiye sınır hattı ile Ege ve Doğu Akdeniz’de “Aşil Kalkanı” adı verilen kapsamlı bir hava ve füze savunma sistemi kurma planı öne çıkıyor.
Bu kapsamda Atina yönetiminin, İsrail’den 691 milyon euro değerinde füze, mühimmat ve 36 adet PULS tipi çok namlulu roketatar sistemi satın alma kararı aldığı biliniyor. Yunan hükümetinin, projenin ilerleyen aşamalarında diğer savunma sistemleri için de İsrail ile temaslarını sürdürmesi bekleniyor.
GAZZE VE ULUSLARARASI İSTİKRAR GÜCÜ PLANI
Zirvede Gazze gündeminin de önemli bir yer tutacağı ifade ediliyor. Yunanistan ve GKRY’nin, ABD Başkanı Donald Trump tarafından gündeme getirilen Gazze planının ikinci aşamasında oluşturulması öngörülen Uluslararası İstikrar Gücü’nde (UİG) yer alma taleplerini Netanyahu’ya iletmeleri bekleniyor.
Bu çerçevede, Yunan ve Rum taraflarının bölgedeki askeri ve siyasi rolünü artırmayı hedeflediği yorumları yapılıyor.
TÜRKİYE’YE MESAJ MI VERİLECEK?
Zirveye ilişkin Yunan ve İsrail basınında yer alan yorumlarda, toplantının Türkiye’ye yönelik dolaylı mesajlar içerebileceği öne sürülüyor. Yunan medyasında, tarafların stratejik işbirliğini vurgulayan açıklamalarla Doğu Akdeniz’deki güç dengelerine dikkat çekeceği değerlendirmeleri yer alıyor.
Öte yandan, İsrail ve Yunan basınında daha önce gündeme gelen, tugay seviyesinde yaklaşık 2 bin 500 kişilik ortak bir “Hızlı Müdahale Gücü” oluşturulacağı iddialarının zirvede gündeme gelip gelmeyeceği de merak konusu. GKRY Savunma Bakanlığı bu iddiaları daha önce yalanlamıştı.
“BU İTTİFAK MAVİ VATAN’A KARŞI” ÇIKIŞI
İsrail merkezli N12 kanalına konuşan yetkililer ve Yunan tarafına yakın isimler, zirvede Türkiye’nin bölgedeki artan etkisinin ele alınacağını öne sürüyor. Haberde, Yunanistan’ın Türkiye’nin Washington’daki diplomatik konumundan ve Ankara–Washington hattındaki ilişkilerden rahatsızlık duyduğu vurgulanıyor.
Miçotakis’in danışmanlarından Sotiris Serbos ise yaptığı değerlendirmede, Yunanistan–İsrail işbirliğini “Türkiye’ye karşı bir kalkan” olarak nitelendirerek, bu ittifakın “Türkiye’nin Mavi Vatan doktrinini dengelemeyi amaçladığını” savundu.
NE OLMUŞTU?
Yunanistan’da yayımlanan Kathimerini gazetesine konuşan İsrailli yetkililer, Türkiye’nin son dönemde özellikle Suriye sahası ve Doğu Akdeniz’de izlediği politikaların bölgedeki güç dengelerini belirgin biçimde değiştirdiğini ifade etti. Ankara’nın artan askeri kabiliyetleri, hava ve deniz unsurlarındaki kapasite artışı ile stratejik hamlelerinin, çıkarları Türkiye ile örtüşmeyen ülkelerde rahatsızlık yarattığı vurgulandı.
Yetkililer, sahadaki gelişmelerin başta İsrail ve Yunanistan olmak üzere bazı aktörlerde güvenlik kaygılarını artırdığını dile getirdi.
İSRAİL TEMASLARINI YOĞUNLAŞTIRDI
Kathimerini’de yer alan habere göre İsrail, Türkiye’nin bölgede yükselen etkisine karşı Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile askeri ve diplomatik temaslarını sıklaştırdı. Bu kapsamda, biri Tel Aviv’de, diğeri ise İsrail dışında olmak üzere Yunan, Rum ve İsrailli üst düzey askeri yetkililer arasında iki ayrı toplantı gerçekleştirildi.
Toplantılarda Doğu Akdeniz’e ilişkin kritik başlıkların ele alındığı ve görüşmelerin İsrail’in talebiyle yapıldığı aktarıldı.
“ANKARA’YA CEVAP” OLARAK DEĞERLENDİRİLDİ
Haberde görüşüne yer verilen kaynaklar, bu temasların Türkiye’nin bölgedeki planlarına karşı bir “cevap” niteliği taşıdığını ifade etti. İsrail’in özellikle Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de hava sahası, radar ağları ve hava rotaları üzerindeki etkisini artırma ihtimalinden rahatsızlık duyduğu belirtildi.
Yetkililer, Ankara’nın bu alandaki hamlelerinin İsrail’in hareket serbestisini sınırlayabileceği değerlendirmesinde bulundu.
HAVA VE RADAR ENDİŞESİ
Tel Aviv yönetiminin, Türkiye’nin hava savunma sistemlerini yoğunlaştırması, radar ağını genişletmesi ve hava varlığını güçlendirmesi halinde Doğu Akdeniz’deki operasyonel alanının daralacağı endişesini Yunanistan ve GKRY ile paylaştığı aktarıldı.
Bu kaygıların, Türkiye’nin güney sınırları ve Suriye sahasında yaşanan gelişmelerle daha da arttığına dikkat çekildi.
SURİYE VE İRAN SENARYOLARI GÜNDEME GELDİ
İsrailli yetkililer, Türkiye’nin atacağı olası adımların yalnızca Doğu Akdeniz’le sınırlı kalmayacağını, Ortadoğu genelinde de İsrail’in askeri manevra kabiliyetini etkileyebileceğini değerlendiriyor.
Özellikle İsrail savaş uçaklarının Suriye ve İran’a yönelik uçuşlarının sekteye uğrama ihtimali, Tel Aviv’de ciddi güvenlik alarmına neden oldu.
ORTAK TATBİKATLAR BAŞLADI
Bu endişeler doğrultusunda İsrail, Yunanistan ve GKRY ile askeri iş birliğini derinleştirme yoluna gitti. Geçtiğimiz hafta İsrail piyade birlikleri, Yunanistan’ın Kilkis kentinde Yunan ordusuna bağlı 71. Hava İndirme Tugayı ile meskûn mahal tatbikatı gerçekleştirdi.
Ayrıca İsrail’in, Yunan Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen “Iniochos” hava tatbikatına da katılacağı bildirildi.
HIZLI MÜDAHALE GÜCÜ PLANI ORTAYA ATILDI
Yunanistan’ın TA NEA gazetesi ise İsrail, Yunanistan ve GKRY arasında ortak bir askeri tugay kurulmasına yönelik planı gündeme taşıdı. Haberde, Türk askeri gücünün artmasıyla birlikte Atina’nın daha güçlü caydırıcılık çözümleri üzerinde çalışmaya başladığı ifade edildi.
Plana göre; Rodos veya Karpatos, Kıbrıs ve İsrail’de konuşlanacak, hava ve deniz unsurlarına sahip yaklaşık 2 bin 500 kişilik bir “hızlı müdahale gücü” kurulması öngörülüyor. Gücün bin Yunan, bin İsrailli ve 500 GKRY askerinden oluşması planlanıyor.
DENİZ VE ENERJİ HATLARI ODAKTA
Haberde, boru hatları ve kritik altyapıların korunması için Yunanistan’ın bir fırkateyn ve bir denizaltı, İsrail’in ise yeni nesil korvet ve denizaltılarından birini bu güce dahil etmeyi değerlendirdiği aktarıldı. Tüm unsurların hava desteğiyle bölgede devriye faaliyetleri yürütmesi hedefleniyor.
ASKERİ KANATTAN DESTEK
Planın Yunanistan’daki üst düzey subaylar ve askeri analistler tarafından da destek gördüğü belirtilirken, Yunanistan Genelkurmay Başkanı General Dimitris Houpis’in son dönemde yaptığı açıklamalar da bu yaklaşımın bir yansıması olarak yorumlandı.
İsrailli analist Shai Gal ise değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı:
“Yunanistan–İsrail hızlı müdahale gücü kimseye karşı bir ittifak değildir. Stratejik bir boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır. Rodos’tan Kıbrıs’a ve İsrail’e kadar uzanan hatta enerji hatları ve kritik altyapılar bulunuyor.”
