Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının imar yönetmeliğinde yaptığı değişiklikle, Türkiye’de büyük yapı stoğunu ilgilendiren önemli bir dönüşüm başlıyor. 1 Ocak 2026’dan itibaren belirli ölçekteki özel ve kamu binalarında yağmur suyu hasadı ile gri su geri kazanım sistemlerinin kurulması mecburi hale getirildi. Düzenleme, 11 Mart’ta Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
YILLIK MİLYONLARCA METREKÜP TASARRUF
Yeni kurallar uyarınca, depo hacmi 7 metreküpü aşan, parsel alanı 2 bin metrekarenin üzerinde bulunan veya çatı alanı 1000 metrekareyi geçen yapılarda yağmur suyu sistemleri zorunlu olarak kurulacak. Özellikle büyük hizmet binalarını kapsayan bu uygulama sayesinde yılda ortalama 6,2 milyon metreküp suyun geri kazanılması bekleniyor. Arıtılan yağmur suyunun bahçe sulamasında ve tuvalet rezervuarlarında kullanılması planlanıyor. Böylece hem şehir şebekesi üzerindeki yük azalacak hem de binalar kendi su ihtiyacının bir bölümünü ücretsiz olarak karşılayabilecek.
GRİ SU GERİ KAZANIMINDA DA MECBURİ DÖNEM
Gri su kullanımına yönelik yükümlülükler de geniş bir bina grubunu kapsıyor. Yatak kapasitesi 200’ü geçen konaklama tesislerinde, 10 bin metrekarenin üzerindeki alışveriş merkezlerinde ve 30 bin metrekareyi aşan kamu binalarında gri su arıtma sistemi kurulması gerekecek. Duş, küvet ve lavabolarda kullanılan suların arıtılarak tuvalet rezervuarlarında değerlendirilmesiyle yılda yaklaşık 4 milyon metreküp su tasarrufu sağlanması hedefleniyor. Yağmur suyu ve gri su projelerinin birlikte uygulanmasıyla toplamda 1,5 yılda Mogan Gölü büyüklüğünde bir su kazanımına ulaşılacağı belirtiliyor.
DEPOLAR NEREDE OLACAK?
Yönetmelik, su tanklarının yerleştirileceği konumlara ilişkin teknik kriterleri de içeriyor. Depolama alanları genellikle binaların arka ya da yan bahçelerinde yer altına gömülü olarak planlanacak. Ön bahçede konumlandırılacak tanklarda ise yoldan en az iki metre mesafe şartı aranacak. Yağmur suyu depolarının kapasitesi, bulunduğu bölgedeki yıllık yağış ortalaması ve çatının yapısına göre hesaplanan toplanabilir su miktarının en az yüzde altısını karşılayacak şekilde belirlenecek. Gri su depoları ise bağlı oldukları tuvalet rezervuarında kullanılan suyun yarısını karşılayacak seviyede olacak.
ÜCRETSİZ SU VE AFETTE GÜVENLİ KAYNAK
Yeni sistemlerin sağlayacağı en önemli avantajlar arasında maliyetsiz su temini, afet dönemlerinde acil su ihtiyacının karşılanması, şehir içi sel riskinin azaltılması ve düşük yatırım maliyeti bulunuyor. Bakanlık, özellikle iklim değişikliği ve kuraklık risklerinin arttığı dönemde bu sistemlerin yaygınlaşmasının kritik önem taşıdığını vurguluyor.
DÜNYA UZUN SÜREDİR KULLANIYOR
Yağmur ve gri su kullanımına ilişkin uygulamalar dünyanın birçok ülkesinde standart hale gelmiş durumda. Almanya’da yağmur suyu sistemine sahip binalara su faturasında indirim sağlanırken, İngiltere’de uygulamayı hayata geçiren yapılar ilk yıl yüzde 100 vergi avantajı elde ediyor. Japonya, 30 bin metrekarenin üzerindeki tüm yapılarda sistemi zorunlu kılıyor. Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de 100 metrekareden büyük tüm çatılara yağmur suyu toplama sistemi şartı getirilmiş durumda.
ABD’de yüz binin üzerinde evde bu yöntem hem sulamada hem temel kullanımlarda tercih ediliyor. Avustralya yeni bir konut ruhsatı vermeden önce sistemi kurmayı şart koşarken, Singapur şehir su ihtiyacının yaklaşık yüzde 5’ini arıtılmış yağmur suyundan karşılıyor. Türkiye’de ise bazı büyükşehirlerde yağmur suyu altyapısını ayrıştıran sistemlere geçilmiş durumda ve birçok fabrika ile tesis kendi bahçe sulamasında yağmur suyundan faydalanıyor.
