Ezineli Yahya Çavuş kimdir? İşte detaylar...
EZİNELİ YAHYA ÇAVUŞ KİMDİR?
Ezineli Yahya Çavuş, Çanakkale Savaşları’nda özellikle 25 Nisan 1915 Seddülbahir çıkarmalarında gösterdiği olağanüstü direnişle Türk harp tarihine adını yazdırmış kahraman Osmanlı askeridir. 1887 yılında Çanakkale’nin Ezine ilçesine bağlı Koçali Köyü’nde doğan Yahya Çavuş, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı’nda cepheden cepheye koşmuş, Çanakkale Cephesi’nin en kritik savunma kahramanlarından biri olmuştur.
Babası Mustafa Bey, annesi Hanife Dudu Hanım olan Yahya Çavuş, tarım ve hayvancılıkla geçinen bir ailede yetişti. Balkan Savaşları sırasında askere alındı ve Osmanlı Ordusu’nun yaşadığı ağır yenilgileri cephede bizzat tecrübe etti. I. Dünya Savaşı öncesi ilan edilen seferberlikle yeniden silah altına alınarak Çanakkale Cephesi’ne sevk edildi.
Çanakkale Savaşları sırasında 9. Tümen, 26. Alay, 3. Tabur, 10. Bölük, 1. Takım Çavuşu olarak görev yapan Yahya Çavuş, 25 Nisan 1915 sabahı İngilizlerin Seddülbahir bölgesine yaptığı büyük çıkarma sırasında tarihî bir direnişe öncülük etti. Ertuğrul Koyu’nda, yalnızca 45 askerle, kendilerinden katbekat üstün İngiliz kuvvetlerine karşı saatler süren bir savunma gerçekleştirdi.
İngiliz donanmasının yoğun bombardımanı altında, filikalarla karaya çıkmaya çalışan binlerce askeri tüfek menziline girmelerini bekleyerek karşılayan Yahya Çavuş ve takımı, açtıkları etkili ateşle ilk çıkarma dalgasını püskürttü. Bu savunma sırasında yüzlerce İngiliz askeri karaya çıkamadan etkisiz hale getirildi, çıkarma planları ciddi biçimde aksadı. Ertuğrul Koyu’nda yaşanan bu direniş, İngilizlerin ilk gün hedefi olan Alçıtepe’ye ilerlemesini engelledi.
Muharebeler sırasında bölük komutanı Yüzbaşı Hüseyin Hüsnü Bey’in şehit düşmesi üzerine komutayı fiilen devralan Yahya Çavuş, yalnızca bir astsubay olmasına rağmen üstün bir komutanlık dirayeti gösterdi. Yaklaşık 21 saat boyunca, cephane ve insan gücü bakımından son derece sınırlı imkânlarla mevzisini savundu. Bu direniş sayesinde İngiliz kuvvetleri sahilde sıkışıp kaldı ve planlanan ilerleme gerçekleşemedi.
26 Nisan 1915’te hafif yaralanmasına rağmen cepheden ayrılmayan Yahya Çavuş, komutanlarının dinlenme ve tedavi tavsiyelerini reddederek yeniden çatışmalara katıldı. 4 Haziran 1915’te gerçekleşen 3. Kirte Muharebesi sırasında, bir süngü hücumu esnasında ağır yaralandı. Eceabat’taki hastaneye kaldırılan Yahya Çavuş, 5 Haziran 1915’te şehit düştü.
Şehit olduğunda henüz doğmuş olan oğlu Muharrem’i hiç göremedi.
Ezineli Yahya Çavuş’un ve silah arkadaşlarının destansı savunması, İngilizlerin Seddülbahir’den Kilitbahir platosuna ilerleme planlarını daha ilk günlerde boşa çıkardı. İngiliz birlikleri, 8,5 ay süren kara muharebeleri boyunca Alçıtepe’ye ulaşamadı ve sahilden en fazla 5–6 kilometre ilerleyebildi.
Ezineli Yahya Çavuş’un hatırasını yaşatmak amacıyla 1962 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Ertuğrul Koyu’nda sembolik bir anıt yaptırıldı. Anıt, 1992 yılında restore edilerek yeniden ziyarete açıldı. Anıtın üzerinde Yahya Çavuş ve takımının kahramanlığını anlatan anlamlı bir rubai yer almaktadır.
Bugün Ezineli Yahya Çavuş, Çanakkale Destanı’nın en önemli sembol isimlerinden biri olarak, vatan savunmasında fedakârlığın ve direnişin timsali kabul edilmektedir.
