Yasalara göre emekli olduktan sonra iş hayatına devam etmekte herhangi bir engel yok. Özellikle EYT yasasının uygulanmasıyla birlikte erken emekli olanlar ve çalışma hayatını sürdürenlerin sayısı arttı.
SGK verilerine göre, EYT sonrası emekli maaşı alan dosya sayısı 16 milyonu geçti; bunların büyük çoğunluğu emeklilerden oluşuyor. Türkiye’deki emekli sayısı ise 130 ülkenin toplam nüfusunu geride bırakacak düzeyde.
Emekliler çalıştığında, Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeniyor. Kayıt dışı çalıştırmak ise yasalarımıza göre suç teşkil ediyor.
Prim ödemeleri, iş kazası ve meslek hastalığı sigortalarını kapsıyor; dolayısıyla emekli maaşını artırıcı etkisi bulunmuyor ve ikinci bir emeklilik hakkı da doğurmuyor.
Çalışan emekli, iş yerinden maaşını tam olarak alıyor; emekli aylığı da eksiksiz ödenmeye devam ediyor.
Önceden Bağ-Kurlulardan yapılan kesintiler kaldırıldı. Böylece bir emekli hem iş yerinden maaşını hem de emekli aylığını tam olarak alabiliyor.
Eşi vefat eden emekliler, ölüm aylığı alabiliyor. Kendi emekli aylığını da alan kişi, bir iş yerinde çalışıyorsa üç kaynaktan ödeme alabiliyor: kendi emekli maaşı, eşinden ölüm aylığı ve iş yerinden aldığı ücret. Bu sayede emekli çalışanlar, toplamda üç farklı gelir kaynağına sahip olabiliyor.
Vefat eden sigortalının prim gün sayısı belirli seviyeyi aşmışsa, yakınlarına ölüm aylığı bağlanıyor.
SSK kapsamındakiler için en az 5 yıl sigortalı olmak ve 900 gün prim ödemesi gerekirken; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında en az 1800 gün prim ödemesi şartı bulunuyor.
Emekli olduktan sonra kamuda çalışmak mümkün. Ancak emekli memur olursa emekli aylığı kesiliyor ve memuriyetten ayrıldıktan sonra tekrar bağlanıyor. Böylece hem emekli aylığı hem de memur maaşı arasında çakışma önleniyor.
Emekli maaşı 16 bin 881 TL’ye yükseldi. Eşinden ölüm aylığı alan bir kişi, yüzde 50 oranında alıyorsa 8 bin 440 TL, yüzde 75 oranında alıyorsa 12 bin 660 TL alıyor. Çalışıyorsa, iş yerinden asgari ücretle birlikte toplam kazancı 47 bin 425 TL’yi bulabiliyor.
Sigortalı eş vefat ettiğinde, prim gün sayısı uygunsa ölüm aylığı bağlanıyor. Emekli veya çalışan dul eşin alacağı oran yüzde 50’ye düşüyor; çalışmayan veya emekli olmayan eş ise yüzde 75 oranında ödeme alabiliyor.
Emekliler, diğer çalışanlar gibi kıdem ve yıllık izin haklarına sahip. 50 yaş üstü çalışan emeklilerin yıllık izinleri en az 20 gün.
İstifa durumunda tazminat hakkı yok; yalnızca kendi kusuru dışında işten çıkarılırsa kıdem ve ihbar tazminatı alabiliyor. İşsizlik maaşı ise çalışan emeklilere ödenmiyor, çünkü işsizlik sigortası primleri emekli olduktan sonra kesilmiyor.
