Ayırt Dede, Isparta’nın Çelebiler Mahallesi’nde bulunan tarihi bir türbe veya “yatır” olarak bilinir. Kimliği tam olarak bilinmemekle birlikte, Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün resmi kayıtlarında manevi bir merkez olarak tescillenmiştir. Yöre halkı arasında Ayırt Dede, evliya veya ermiş bir zat olarak kabul edilir. Mezarı ise kısmet açma, şifa bulma ve dilek dileme gibi dualar için ziyaret edilen kutsal bir mekan olarak öne çıkar.
AYIRT DEDE’NİN HİKAYESİ
Ayırt Dede’nin hikayesi, yerel efsanelere ve tarihi anlatımlara dayanır. Mezarı, Isparta’nın en eski mahallelerinden biri olan Çelebiler’de, eskiden dergah olarak kullanılan bir alanda bulunur. Rivayetlere göre, bölgede resmi mezarlıklar yokken bazı cenazeler ev bahçelerine defnedilirmiş; Ayırt Dede’nin mezarının da bu dönemden kaldığı düşünülür. Tahmini yaşı 100 yıl civarındadır, ancak kesin tarihi belgelenmemiştir.
En ilginç detaylardan biri ise mezarın günümüzde bir pide salonunun içinde korunmasıdır. Yaklaşık 30 yıl önce, işletme sahibi Fatih Ayverdi, mülkünü genişletirken dışarıda bakımsız halde bulunan mezarı fark eder. Mahalle sakinlerinden mezarın bir “yatır” olduğunu öğrenen Ayverdi, mezarı yıkmak yerine restore ederek dükkanın içine dahil eder. Eskiden mezarın üzerinde bulunan ağaç da saygı nedeniyle korunmuş, kökü hâlâ muhafaza edilmektedir. İşletme sahibi her gün mezarın başında Fatiha okuyarak bereket gördüğünü ifade etmektedir.
MANEVİ ÖNEMİ VE ZİYARETÇİ GELENEĞİ
Tarihi rivayetlere göre Ayırt Dede, Osmanlı döneminden bu yana bir inanç merkezi olarak kabul edilmiştir.
Ziyaretçiler genellikle şunları dilemek için mezara gelir:
-Kısmet açtırmak, özellikle bekarlar için,
-Hastalıklardan şifa dilemek,
-Evli çiftlerin sorunlarını çözmek, mum yakmak ve adak adamak.
Günümüzde de pide salonuna gelen müşteriler, mezarı görünce dua ederek ayrılmaktadır. Antalya, İstanbul gibi şehirlerden gelen meraklı ziyaretçiler de Ayırt Dede’yi görmek için buraya gelir. Geceleri duyulduğu söylenen nal sesleri ve yerel efsaneler, mezarın manevi atmosferini güçlendiriyor.
Mezara isim veya bilgi levhası konulması için yetkililere başvurulmuş olsa da henüz resmi bir kimlik doğrulaması yapılmamıştır. Sosyal medyada hızla yayılan hikâye, Isparta’nın kültürel ve manevi mirasına olan ilgiyi artırmıştır.
